Drodzy Czytelnicy strony internetowej Bractwa Młodzieży Prawosławnej w Polsce! Z okazji zbliżającej się 45. rocznicy powołania do życia BMP Waszej uwadze proponujemy cykl krótkich tekstów, mających przybliżyć historię naszej organizacji. Ich podstawę stanowić będą wywiady z założycielami i pierwszymi członkami Bractwa przeprowadzone w ramach prac nad powstającym właśnie albumem jubileuszowym, materiały z naszego archiwum oraz, będąca jedynym dotychczas opracowaniem poświęconym naszej historii, książka Jarosława Charkiewicza – “Bractwo Młodzieży Prawosławnej w Polsce: statystyczno-historyczny zarys działalności organizacji w latach 1980-1994” (Białystok, 1995). Każdy z tekstów opatrzony będzie archiwalnymi fotografiami, udostępnionymi przez byłych działaczy Bractwa na potrzeby albumu. Życzymy przyjemnej i owocnej lektury!
***
Natychmiast po wystosowaniu pisma do Świętego Soboru Biskupów oraz metropolity Bazylego (Doroszkiewicza), w którym młodzież prosiła o błogosławieństwo na rozpoczęcie skoordynowanej działalności, w poszczególnych parafiach zaczęły błyskawicznie powstawać oddziały terenowe Bractwa. Prym w tej kwestii wiódł Wrocław, gdzie już 7 czerwca 1981 r. miejscowe koło Bractwa otrzymało zgodę władyki Aleksego (Jaroszuka) na swoje funkcjonowanie dzięki błyskawicznym działaniom Ireny Dudycz. Młodzież chcąca działać na rzecz Cerkwi pojawiała się w coraz to nowych parafiach – nie tylko na Podlasiu, ale także w diasporze – w Gdańsku, Olsztynie, Elblągu, Chełmie. Z okazji święta Zaśnięcia Bogarodzicy w Rybołach odbył się zjazd młodzieży z okolicznych parafii, w którym wzięło udział prawie 90 osób. Młodzi ludzie nocowali na plebanii, w namiotach oraz domach miejscowych parafian, po świątecznej Boskiej Liturgii odbył się konkurs “Co wiemy o Bogu”, a także wykład o. Leoncjusza Tofiluka z Bielska Podlaskiego.
Powołana podczas II Paschalnej Pielgrzymki na Świętą Górę Grabarkę rada koordynacyjna Bractwa kierowana była przez Ałłę Matreńczyk. Jej członkowie kontaktowali się korespondencyjnie, uzgadniając dalsze plany na działalność i rozwój Bractwa. Odbywały się także spotkania stacjonarne, w których uczestniczył również inicjator powstania Bractwa i opiekun grupy warszawskiej – Jan Anchimiuk (władyka Jeremiasz). Już latem 1981 r. odbyły się cztery obozy letnie dla dzieci i młodzieży prowadzone przez Bractwo. Okazały się one ogromnym sukcesem i cieszyły się zainteresowaniem uczestników, dlatego ówczesne władze Bractwa zdecydowały, że w przyszłości ich organizacja powinna stać się jednym z priorytetowych zadań organizacji.
W celu omówienia planów organizacji wypoczynku letniego dla młodzieży odbyło się spotkanie stacjonarne zarządu Bractwa w Krynkach. Zostało ono zaplanowane na niefortunną datę 12-13 grudnia 1981 r. Nad ranem 13 grudnia do drzwi kryńskiej plebanii zastukał oficer Wojsk Ochrony Pogranicza, informując, że rozpoczął się stan wojenny i wszyscy przyjezdni powinni natychmiast opuścić miejscowość. Ogłoszenie stanu wojennego wpłynęło nie tylko na przebieg tego spotkania, ale całą aktywność Bractwa, którą na kilka miesięcy trzeba było zawiesić. Zamknięte zostały także szkoły i uniwersytety, co dało młodzieży zrzeszonej w Bractwie szansę i czas na snucie oraz dopracowywanie planów przyszłej działalności.
Pierwszym dużym bractwowym wydarzeniem po ogłoszeniu stanu wojennego była kolejna, trzecia już, Paschalna Pielgrzymka Młodzieży. W 1982 r. na Świętą Górę Grabarkę przybyło ponad osiemset osób. Organizatorzy spodziewali się przybycia większej grupy, jednak ilość osób zebranych w monasterze św. Marty i Marii przewyższyła ich oczekiwania. Dziesięciokrotny wzrost liczby uczestników spotkania pokazywał doskonale, jak bardzo prawosławna młodzież potrzebowała wzajemnych kontaktów. W przygotowania do III Paschalnej Pielgrzymki włączyła się również młodzież z Białegostoku. Specjalnie na potrzeby spotkania zakupiono sprzęt nagłaśniający, który sfinansował o. Anatol Szydłowski z Warszawy, ponadto parafia na Woli udostępniła młodzieży samochód ciężarowy niezbędny do przewozu materiałów potrzebnych do przeprowadzenia wydarzenia. Jednym z głównych wyzwań stojących przed organizatorami było zapewnienie wyżywienia stale rosnącej grupie pielgrzymów. W tym celu nabyto pięć nowych parników, co możliwe było dzięki pomocy Walentyny Romaniuk, pracownicy Spomaszu, która mogła dokonać zakupu bez wymaganych kartek. Mając tak zapewnioną bazę kuchenną, młodzież skonstruowała drewnianą wiatę przeznaczoną na stołówkę, ustawiono w niej własnoręcznie wykonane ławki i stoły. Problem wciąż stanowił dobór odpowiedniej obsługi, bowiem wykarmienie kilkuset osób przy ograniczonej przepustowości kuchni oraz skromnej bazie produktów wymagało wyjątkowych umiejętności kucharskich oraz kreatywności. W tej kwestii z pomocą przybyła zawodowa kucharka Halina Rudczuk – legendarna Pani Halinka, która na długie lata stała się nieodłączną uczestniczką wszystkich najważniejszych wydarzeń Bractwa, zapewniając uczestnikom wyżywienie na najwyższym poziomie.
Jesienią tego samego roku na Świętej Górze Grabarce odbył się zgromadzenie wyborcze Bractwa. Mimo znacznej liczby przybyłych osób, zebrana młodzież zetknęła się z problemem wyboru nowego przewodniczącego. Propozycje kandydatów, które padały, spotykały się z odmową samych zainteresowanych. Ostatecznie zgłoszono trzech kandydatów – Aleksego Andrejuka, Sławomira Makala oraz Eugeniusza Czykwina. W tej patowej sytuacji o pomoc zwrócono się do przełożonej monasteru św. Marty i Marii – ihumenii Barbary (Grosser). Matuszka Barbara od samego początku wykazywała dużo zrozumienia dla działalności i potrzeb młodzieży oraz starała się, w miarę swoich możliwości, wspierać rozwój Bractwa. Kartki z nazwiskami trzech kandydatów włożone zostały do Ewangelii, a ihumenia Barbara wybrała jedną z nich. Los padł na Eugeniusza Czykwina, który w ten sposób został pierwszym przewodniczącym Bractwa po jego oficjalnej rejestracji w ramach Koła Teologów Prawosławnych.
Tekst został opracowany na podstawie materiałów zdobytych w ramach realizacji zadania publicznego “Publikacja albumu pamiątkowego z okazji jubileuszu 45-lecia Bractwa Młodzieży Prawosławnej w Polsce”, finansowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego.
